جوک گفتن معمولا همراه تمسخر و استهزا و تحقير اقوام و قبايل است.تمسخر قوميت ها و بخش هاي مختلف کشور به عنوان يک عادت بسيار زشت از آسيب هاي جدي فرهنگ جامعه ما مي باشد. متاسفانه پيامدهاي منفي بسيار زيادي دارد ؛ علاوه بر ايجاد تضاد ، اختلاف و تفرقه افکني و ضربه زدن به اتحاد و انسجام ملي ، با امنيت و منافع ملي ناسازگار بوده و همواره به عنوان زمينه اي مساعد موجبات سوء استفاده بيگانگان را در مقاطع حساس فراهم مي آورد.
اين موضوع زمينه بسيار مناسبي را براي کشورهاي بيگانه استعمارگر خصوصاً انگليس که به سياست تفرقه افکني مشهور است، فراهم مي آورد.
آنان در مواقع نياز بر تشديد و دامن زدن به اين موضوع همت مي گماشتند .
در صورتي که مقصود از جوک، بعضي افراد غير معين از آن قوم و قبيله باشد، حرام نيست و اشکالي ندارد؛ ولي اگر موجب اهانت به آن قوم باشد، جايز نيست. (1)
از نظر شرعي جوک گفتن اگر مشتمل بر دروغ و يا تمسخر و استهزا و اهانت نباشد، اشکال ندارد .
آيات قرآن هم گوياي اين مساله است که تمسخر کننده و کسي که ديگران را مورد تحقير قرار مي دهد، به طور مطلق (جوک و غير جوک ) مورد نفرين خدا و يا جزء ظالمان قرار مي گيرد:
- « يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا لا يَسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ عَسى‏ أَنْ يَكُونُوا خَيْراً مِنْهُمْ وَ لا نِساءٌ مِنْ نِساءٍ عَسى‏ أَنْ يَكُنَّ خَيْراً مِنْهُنَّ وَ لا تَلْمِزُوا أَنْفُسَكُمْ وَ لا تَنابَزُوا بِالْأَلْقابِ بِئْسَ الاِسْمُ الْفُسُوقُ بَعْدَ الْإيمانِ وَ مَنْ لَمْ يَتُبْ فَأُولئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ؛ ( 2)
اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد! نبايد گروهى از مردان شما گروه ديگر را مسخره كنند، شايد آن ها از اين ها بهتر باشند و نه زنانى زنان ديگر را، شايد آنان بهتر از اينان باشند. يكديگر را مورد طعن و عيبجويى قرار ندهيد. با القاب زشت و ناپسند يكديگر را ياد نكنيد، بسيار بد است كه بر كسى پس از ايمان نام كفرآميز بگذاريد . آن ها كه توبه نكنند، ظالم و ستمگرند! »
- « وَيْلٌ لِكُلِّ هُمَزَةٍ لُمَزَةٍ (3)واى بر هر عيبجوى مسخره‏كننده‏اى! »
پي نوشت ها:
1. سؤال از دفتر مقام معظم رهبري حضرت آيت الله العظمي خامنه اي.
2. حجرات ( 49) آيه 11.
3.همزه (104) آيه 1.

منبع:مرکز پاسخگویی به سوالات دینی